пятница, 15 февраля 2013 г.

Намсараева В.Б.Войлочная юрта

Намсараева Валентина Баторовна, учитель бурятского языка МАДОУ "Кижингинский детский сад" Кижингинского район Республики Бурятия
Занятие по бурятскому языку в ДОУ по теме: "Войлочная юрта"
Занятиин темэ: Һэеы гэр
Хэрэгсэл: hэеы гэр(макет), проектор, аппликаци хэхэ материал
Группа: ахалагша
Зорилго: буряад арадайнгаа үндэhэн байра – hэеы гэрэй газаахи, досоохи байдалтай танилсуулха; ёhо заншалнуудаа нангинаар сахижа ябаха гэhэн мэдэрэл түрүүлхэ; үхибүүдээр суг хамта ажаллаха.

Занятиин ябаса:
Эмхидхэлэй үе: Амар сайн, үхибүүд!
Бидэ мүнөө буряад арадайнгаа үндэhэн байратай танилсахабди.
Энэ hэеы гэр – буряад арадай урданhаа ажаhуудаг гэр гээшэ. Буряад зон мал ажахытай, зөөдэг байдалтай байhан. Тиимэhээ энэ гэрнай хаанашье, талын дунда барижархёод, саашаа, наашаа зөөжэ ябадаг, hанаhан газартаа бодхоогдодог гэр болоно.
Һэеы  гэр hалхинhаа, халуун наранhаа, хүйтэнhөө, бороонhоо абардаг hэн.
Халуунда досоонь – hэрюун, хүйтэндэ – дулаан байдаг.
Энэ зураг харагты:
hэеы гэр досоо талаhаа зохидоор тааруулагданхай. Тэг дундань – гал гуламта байдаг, урда талада – үүдэн, хоймор талада – бурхангаа тахидаг таhаг, эгээл хүндэтэй, наhатай хүүе хоймор таладаа урижа hуулгадаг, баруун талада – эрэшүүлэй тала. Эндэ абдар, ханзанууд, буу, мориной зэбсэгүүд, номо годли г.м. байдаг. Зүүн талада эхэнэр хүнэй тала. Юундэб гэхэдэ, эндэ амhарта, гал тогооной юумэнүүд, үлгы г.м. байдаг.
Һэеы гэр түхэреэн түхэлтэй. Юундэб гэхэдэ, урданай ёhо заншалаар түхэреэн – жаргалтай гэhэн удхатай, тэпхэр – нүгэлтэй гэдэг hэн.
Манай занятида Будамшуу ерэбэ. Будамшуумнай гэргүй, тиимэhээ Будамшуудаа гоё hэеы гэр барижа үгэе. Намда саарhан бэлэдхэлнүүд байна. Нэн түрүүн ханаhаань эхилэе. Ханадань угалзануудые няажа гоёое. Гэрэйнгээ оройень баhа угалзануудаар гоёое. Иигэхэдэмнай гоё hэеы гэр болоно.
Зай, Будамшуумнай гоё гэртэй болобо, Будамшуудаа оньhон үгэ, үреэлнүүдые хэлэгты.
Бэрхэнүүдтэ даа! Будамшуумнай таанадта ехэ баярые хүргэнэ.
Занятиин дүн: Yхибүүд, мүнөө занятида ямар гэр бидэ Будамшууда баряад үгөөбди?
Энэ гэр юундэ буряад зондо гоё, һайн байдаг байгааб?

Комментариев нет:

Отправить комментарий