Башлеева С.И. Холбуулал

Башлеева Светлана Ивановна, учитель бурятского языка и литературы МБОУ Обусинская СОШ Осинского района Иркутской области, учитель высшей квалификационной категории, "Почетный работник общего образования РФ", лауреат Губернаторской премии

Темэ: Холбуулал. (Бэхижүүлгын хэшээл, 5 кл.).

Зорилго: Холбуулалнууд соо ба дулдыданги үнэнүүдыень илгаруулжа ба тэдэниие мэдүүлэл соо зүбѳѳр табюулжа hургаха, дулдыданги үгэнь гол үгэтэеэ удхаараа ба грамматическа талаараа нэгэдэдэг гэhэн ойлгосо үргэдхэхэ.

Байгаалидаа гамтайгаар хандаха, арад зонойнгоо эртэ уртэ урда сагhаа хүндэлжэ ябаhан табан хушуу малаа хүсэд мэдэхэ мэдэрэл түрүүлхэ.

Хэшээлэй хэрэгсэлнүүд: компьютер, элдэб янзын шалгалтын даабаринууд, холбуулалнуудай жэшээнүүд, хабарай саг зураглаhан зурагууд, табан хушуун малда хабаатай холбуулалнууд г.м.

Хэшээлэй ябаса:

I.               Эмхидхэлэй үе.

Дабталга. 1. Юун удхаараа ойлгомжо тэмдэглэдэг бэ?

   2. Гол ба дулдыданги үгэhѳѳ юун бүридэдэг бэ?

   3. Юун үгүүлбэреэрээ дүүрээгуй удхатайб?

   4. Холбуулал гэжэ юуб?

Башлеева С.И. Аялганууд. Хэшээл-аяншалга

Башлеева Светлана Ивановна, учитель бурятского языка и литературы МБОУ Обусинская СОШ Осинского района Иркутской области, учитель высшей квалификационной категории, "Почетный работник общего образования РФ", лауреат Губернаторской премии

 «Аялганууд» гэжэ темээр бэхижүүлгын хэшээл-аяншалга

 5-дахи  класс

Хэшээлэй эпиграф:

Уhан далай булагhаа эхитэй,

Ухаан эрдэм номhоо эхитэй.

Зорилгонууд:

1)  Һургалгын (обучающая): а) ухибүүдэй аман хэлэлгэ хүгжѳѳхэ, б) аялгануудай илгаа бэхижүүлхэ, аялгануудай зүб бэшэлгэ, хэр зэргэ ойлгоhыень нааданай хүсѳѳр элирүүлжэ гуримшуулха (упорядочить).

2)  Хүгжѳѳлгын (развивающая): Һурагшадай аман ба бэшэмэд хэлэлгэ хүгжѳѳлгын ажал ябуулха, ухаан бодолыень гүйлгүүлхэ, хадуун абалга hайжаруулха.

3)    Хүмүүжүүлгын (воспитывающая): Хамтын ажалай дүршэл олгуулха, үхибүүдэй хоорондохи нүхэсэлэй, хани барилсаанай, бэе бэедээ туhаламжын мэдэрэл, хүмүүжэл үргэдхэхэ.

Хэшээлэй түхэл: Урда үзэhэнѳѳ дабталга, бэхижүүлгэ.

Хэшээлэй янза: Хэшээл – аяншалга.

Хэрэгсэлнүүд: Самбар, даабаринуудтай карточканууд, зурагууд, опорно үгэнүүд, шэнэ үгэнүүд, округой карта.

Хэшээлэй ябаса.

I.  Эмхидхэлэй үе.

Сайн байна, үхибүүд! Һуугты! Хэшээлдээ хэн үгыб, тэмдэглэе.

II.  Хэшээлэй зорилготой танилсүүлга.

- Бидэ мүнѳѳдэр «Аялганууд гэhэн темээр дабталгын ба бэхижүүлгын хэшээл үнгэргэхэбди. Хэшээлнай «Аяншалга» гэhэн долгин дээрэ үнгэрхэ. Нэн түрүүн таанад хэдэн группа боложо, ударидагшануудые hунган абаhан байнабди. Харгымнай ута, олон hаад тодхорнууд ушарха, эдэниие дабахын түла таанар бултадаа даабаринүүдые дүүргэжэ, hайн сэгнэлтэнүүдые абаха ёhотойт. Би хадаа таанадые хүтэлбэрилжэ, ударидагша хүн болоод ябахаб.

Дугарнимаева Б.Ж. Сэдьхэлэй хүбшэргэй

     Дугарнимаева Бутит Жигмитдоржиевна, учитель начальных классов МБОУ Тогчинская СОШ Дульдургинского района Забайкальского края

Cэдьхэлэй хүбшэргэй

    Тугшан нютагай дунда hургуулида 24 жэлэй туршада худэлжэ байгаад, энэ сэдьхэлэй оёорто турэhэн hанал бодолоо  таанадай анхаралда хэлэхэ дурадхаха дуран хурэнэ. Бидэ хадаа, эхин шатын багшанар,  буряад хэлэнтэй тон дутэ нягта холбоотой байнабди гэжэ хэлэхэ байнаб. hуулшын жэлэй туршануудта эхин шатын ухибууд буряад хэлэндэ  муу боложол байна. Юундэб гэхэдэ, муноо уеын гэртэхин гансал  ород хэлэн дээрэ харилсадаг болоhониинь бултанда мэдээжэ. Тиигээд байхада, тон туруун гэр булэдэ, саашань сэсэрлигтэ, hуулдэнь эхин шатын багшанарта тон хатуу эрилтэ табигдаха болоно. Ухибууднай буряад хэлэеэ хусэд hайнаар ойлгохоёо болижо байна. Миниил hанахада, буряад хэлэнэй неделиин унгэргэгдэхэ сагыень нэмэхэ хэрэгтэй гэжэ ехэ hанамаар байна. Юундэ тиигэжэ hананабши гэхэдэ, 80-яад онуудта буряад хэлэнэй унгэргэгдэхэ саг неделиин 5-6 час байгаа ха юм. Энээн дээрэhээ дулдыхада,  ехэл урэ дуунгуудтэй байгаа гэжэ hананаб. Муноо саг буришье hаа гэртэхин,  залуушуул ородоор хоорэлдэдэг болонхой ха юм. Тиимэ дээрэhээ заабол  буряад хэлэнэй унгэргэгдэхэ сагыень нэмэхэ хэрэгтэй болоно.

      Ундэhэн хэлэеэ мэдэхэгуй гээшэмнай тон буруу, муу, хосордолтой ябадал гэжэ hананаб.  Энэмнай уе сагаймнай эндүү гү, али уетэн зоноймнай алдуу…?  Энэ ябадал манай үдэр бүриин байдалда эли тодоор харагдана гээшэ. Юундэб гэхэдэ, багшанар үхибүүдтэй тон дүтэ холбоотой байhандаа, бидэндэ тон эли боложо үгэнэ. 

Сахинова Е.П. Курумчинская долина в З D

Сахинова Елизавета Павловна, учитель информатики МБОУ Хатар-Хадайская СОШ Баяндаевского района Иркутской области

Топонимика, легенды. именитые люди, труженики Курумчинской долины (с.Хатар-Хадай) в 3 D 

Краткое описание проекта:

Данный проект направлен на создание 3D электронной книги, которая обеспечит реализацию в обучении родного края: системно-деятельностного, метапредметного, дифференцированного подходов и т.д.

Подробное описание  проекта см. по ссылке. 

Электронную книгу см. по ссылке. 

Мартын 8-аар, хундэтэ багшанар!

Нахеева Е.М. Караоке "Компьютерни"

Нахеева Елена Михайловна, учитель начальных классов МБОУ Хатар-Хадайская СОШ Баяндаевского района Иркутской области

"Компьютерни" - караоке на мотив песни "Дангинамни" 

Перевод песни на русский язык

Шабаева З.В. Goоgle-карта "Страны, где отмечают Новый год по восточному календарю"

Шабаева Зинаида Вячеславовна, учитель географии МБОУ Хатар-Хадайская СОШ Баяндаевского района Иркутской области
Проект "Google-карта "Страны, где отмечают Новый год по восточному календарю"

Описание проекта см. по ссылке

Просмотреть "Новый год по восточному календарю" на карте большего размера

Хажеева М.Г. Кроссворды,пазлы, головоломки с бурятскими загадками и пословицами.

Хажеева Мария Григорьевна, учитель начальных классов МБОУ Хатар-Хадайская СОШ Баяндаевского района Иркутской области

Аннотация проекта см. здесь